Maren zoals het Selwerderdiep ontstonden in de middeleeuwen en dienden als natuurlijke afwateringskanalen voor het overtollige water in het veenrijke gebied. Ze speelden een cruciale rol in de waterhuishouding en het bevaarbaar maken van het landschap voor transport en handel. De naam Selwerderdiep verwijst waarschijnlijk naar het nabijgelegen dorp Selwerd. ‘Diep’ is een oud-Nederlands woord voor kanaal, wat aangeeft dat het een gegraven of verdiept water betreft.
In de loop der eeuwen fungeerde het Selwerderdiep als belangrijke vaarroute voor de lokale handel, vooral in landbouwproducten. Boeren en handelaren maakten gebruik van deze waterweg om hun goederen te vervoeren naar markten in de regio.
Tegenwoordig wordt het Selwerderdiep voornamelijk gebruikt voor recreatieve doeleinden en draagt het bij aan de waterhuishouding van de regio. Het onderhoud van de waterloop en de omliggende gebieden wordt verzorgd door Waterschap Hunze en Aa’s, die het belang inziet van het behoud van dit historische landschap.
Het Selwerderdiep is daarmee niet alleen een belangrijk onderdeel van het natuurlijke en historische erfgoed van Groningen, maar ook een symbool van de manier waarop mens en natuur in dit gebied door de eeuwen heen met elkaar verweven zijn.
Joodse Begraafplaats
De Joodse Begraafplaats aan het Selwerderdiep in Nederland is een plek van historische en culturele waarde, die teruggaat tot de tijd dat Joodse gemeenschappen zich vestigden in kleinere dorpen en steden in Nederland. Volgens de Joodse traditie zijn begraafplaatsen ‘eeuwigdurend’, wat betekent dat de graven niet geruimd mogen worden. Dit maakt ze vaak een tastbaar en blijvend onderdeel van de Joodse aanwezigheid in een gebied. Veel van de grafstenen zijn voorzien van Hebreeuwse inscripties, die vaak de naam, sterfdatum en soms een kort eerbetoon aan de overledene bevatten. Ook symbolen zoals de Davidster of priesterlijke handen (voor Kohaniem) zijn zichtbaar. Veel Joodse begraafplaatsen raakten na de Tweede Wereldoorlog in verval door de vernietiging van de Joodse gemeenschappen in Nederland. De afgelopen decennia zijn er initiatieven genomen om deze plekken te restaureren en te behouden. De begraafplaats is een stille getuige van de Joodse aanwezigheid en hun bijdrage aan het lokale leven in Groningen. Na de Tweede Wereldoorlog is de Joodse gemeenschap in Nederland grotendeels verdwenen door deportaties en vervolging. Begraafplaatsen zoals die aan het Selwerderdiep dienen als monumenten voor wat verloren is gegaan.
Noorderhogebrug
Noorderhogebrug ligt binnen de stadsgrenzen van Groningen en telt ongeveer 275 inwoners (2021). De naam ‘Noorderhogebrug’ verwijst naar een voormalige hoge brug over het Boterdiep. Er waren twee bruggen met de naam ‘Hoogebrug’ nabij de stad Groningen; de toevoeging ‘Noorder’ duidt op de noordelijke ligging ten opzichte van de andere brug, die over het Damsterdiep lag en leidde naar Oosterhogebrug. De brug werd ‘hoog’ genoemd omdat deze boven de weg uitstak, waardoor schepen er gemakkelijk onderdoor konden varen. Oorspronkelijk lag hier de Walfridusbrug, die rond 1500 werd vervangen door een hoge brug. Na de aanleg van het Boterdiep in het begin van de 17e eeuw werd de brug verplaatst naar de westzijde van het dorp.
Noorderhogebrug heeft een rijke geschiedenis die nauw verbonden is met de waterwegen en infrastructuur van de regio. In de jaren 30 van de twintigste eeuw werd een bocht in het Boterdiep bij Noorderhogebrug afgesneden en gedempt, wat leidde tot veranderingen in de waterloop en infrastructuur van het dorp.
Tot 1969 behoorde een deel van Noorderhogebrug, met name de Molenstreek en omgeving, tot de gemeente Noorddijk. Het overige deel, waaronder de Groningerweg en Wolddijk, behoorde tot de gemeente Bedum totdat het werd geannexeerd door de gemeente Groningen. Opmerkelijk is dat het voormalige café ‘Stad en Lande’ precies op de gemeentegrens stond, met de woonkamer in Groningen en de gelagkamer in Noorddijk.
Tegenwoordig is Noorderhogebrug een rustig dorp met een mix van historische en moderne woningen. De nabijheid van de stad Groningen maakt het een aantrekkelijke woonlocatie voor mensen die de rust van een dorp willen combineren met de voorzieningen van de stad.
Noorderhogebrug blijft een levendig voorbeeld van de rijke geschiedenis en cultuur van de provincie Groningen, met behoud van zijn unieke karakter en erfgoed.
Korenmolen Wilhelmina
Een prominente bezienswaardigheid in Noorderhoogebrug is de korenmolen Wilhelmina. Deze molen heeft een bewogen geschiedenis, met onder andere schade door een storm in 1947 waarbij de wieken verloren gingen. In 1963 werd de molen gerestaureerd met een nieuwe as en stalen roeden.
Bekijk de video van Het Groninger Landschap over het beheer van het Selverderdiep