In de Oosterpolder ligt ook de historische locatie De Vork. Het is een gebied met een rijke geschiedenis die nauw verbonden is met De Hunze en het omliggende landschap. De Vork heeft zowel een landbouwkundige als een ecologische betekenis en heeft door de eeuwen heen verschillende functies vervuld. Het gebied was doormiddel van een kanaal verbonden met De Hunze. Met de aanleg van het rangeerterrein van de Nederlandse Spoorwegen is er onderzoek gedaan naar de historie van het gebied.
De naam De Vork verwijst waarschijnlijk naar de vorm van het gebied, die lijkt op een vork of splitsing in het landschap, wellicht door de meanderende rivier of door de manier waarop het land werd ontgonnen. In dit geval zou het kunnen verwijzen naar een landpunt waar verschillende waterwegen samenkwamen of zich splitsen, wat typisch is voor oude riviergebieden.
Het gebied rondom De Hunze was van oudsher een drassig veenlandschap dat rijk was aan natuurlijke hulpbronnen. In de prehistorie en vroege middeleeuwen was dit gebied belangrijk voor de jacht, visserij en later voor de landbouw. De boerderijen en landerijen in de regio waren afhankelijk van het waterbeheer van De Hunze, die afwatering verzorgde, vooral in de natte wintermaanden.
Klooster Yesse
Vlakbij de Vork ligt de archeologische opgraving van het cisterciënzer vrouwenklooster Yesse (1215-1594). In het buurtschap Essen verwierf dit klooster een bijzondere status als bedevaartsoord. Al in de beginjaren voltrokken zich hier wonderen! Zo was er de kaars die niet wilde doven, het Mariabeeld met kroon die door Christus tijdens een mis op zijn eigen hoofd gezet werd… Wonderlijke zaken die er voor zorgden dat Yesse tot in het einde der dagen een bloeiend abdij zou blijven. Nu resten nog slechts vage contouren in het landschap. Video over de geschiedenis van het klooster
In 2015 nam Het Groninger Landschap een deel van het kloosterterrein over. Het gaat om het centrale deel van het voormalige kloosterterrein waar de kloosterkerk gestaan heeft. Doel is om de landschappelijke neerslag van een stuk lokale geschiedenis beleefbaar en toegankelijk te houden voor publiek. Op het terrein bevindt zich een bezoekerscentrum dat door de eigenaresse en ‘abdis van Yesse’ beheerd wordt. Yesse heeft een rijke historie en een duik in dit verleden is meer dan de moeite waard.
Sinds 2017 doet de Rijksuniversiteit Groningen onderzoek op het terrein. Ieder voorjaar zoekt een groep studenten Archeologie onder leiding van docent dr. Stijn Arnoldussen naar sporen van het klooster. Er worden sleuven gegraven en de grond wordt minutieus afgezocht. Inmiddels zijn er al veel bijzonderheden gevonden, van stukjes glas en aardewerk, tot beeldjes, een sleutel en een pauselijk zegel. Alle deze puzzelstukjes maken het verhaal van het vrouwenklooster steeds completer.
Foto: Het natuurgebied De Vork ligt in het midden van de foto naast het rangeerterrein van de NS.
