Het Groninger Landschap en de gemeente Groningen hebben een nieuw plan bedacht om de Hunze in de stad terug te brengen: Groningen, Stad aan de Hunze. De Hunzezone in de stad Groningen is een belangrijk stedelijk en ecologisch gebied dat de historische loop van de Hunze volgt. Dit deel loopt door het oostelijk gedeelte van de stad en is de afgelopen decennia steeds meer in de belangstelling gekomen door projecten gericht op waterbeheer, natuurherstel en stedelijke ontwikkeling.
In de afgelopen jaren is de Hunzezone in de stad Groningen opnieuw in de aandacht gekomen als onderdeel van natuur- en waterherstelprojecten. Deze projecten richten zich op het herstel van de natuurlijke functies van de Hunze en het creëren van een groene en waterrijke verbinding door de stad.
Het terugbrengen van de Hunze in de stad richt zich op het herstellen van oude waterlopen en het creëren van natte natuurgebieden. Dit versterkt de biodiversiteit en verbindt stedelijke en natuurlijke ecosystemen.
De Hunzezone speelt een cruciale rol in de waterhuishouding van de stad. Door klimaatverandering en toenemende neerslag is een goed waterbeheer essentieel. Herstel van de Hunze maakt het mogelijk om overtollig water op te vangen en af te voeren, wat helpt om overstromingen te voorkomen.
Het herstel van de Hunzezone draagt ook bij aan de leefbaarheid van de stad. Het gebied wordt aantrekkelijker gemaakt voor bewoners en bezoekers door de aanleg van parken, wandel- en fietspaden en het creëren van andere plekken voor recreatie.
Het artikel ‘Hervonden Hunze’ (uit Jaarboek Hervonden Stad 2019) laat de wisselwerking zien tussen de Hunze en middeleeuws Groningen: kloosters, steenhuizen, steen- en dakpanovens en zogenaamde zijdwendingen, paralelle doodlopende zijwegen die als dijkjes van de Hondsrug naar de Hunze liepen.
Herstel rivierenloop de Hunze
De gemeente Groningen heeft een uitgebreid rapport gemaakt over de aanpak van het herstel van de rivierenloop van de Hunze in de stad. Deze is in voorbije eeuwen van grote betekenis geweest voor de stad Groningen. Het was de toegang naar de zee en naar het venige achterland, vanwaar turf naar de stad werd aangevoerd. De historische loop is grotendeels verdwenen, maar oude oeverwallen, meanders en smalle slootjes herinneren ons nog aan het oorspronkelijke Hunzelandschap.
De gemeente Groningen wil de oude Hunzeloop weer een prominente plek geven. Dit is ook vastgelegd in het Coalitieakkoord en in de omgevingsvisie van de gemeente. Daarom heeft de gemeente het ontwikkelkader ‘Groningen stad aan de Hunze’ opgesteld, waarin staat hoe men de Hunze terug wil brengen.
Met het herstellen van deze groen-blauwe verbinding door de stad brengt de gemeente niet alleen een historische structuur terug in stad, ook en vooral draagt ze bij aan de opgaven die in deze tijd van belang zijn:
- het versterken van de biodiversiteit;
- het opvangen van overtollig regenwater;
- het bieden van een koelteplek in tijden van hitte (warmte stress;
- het zorgen voor een recreatieve route dwars door de stad;
- en het geven van identiteit aan de openbare ruimte.
Het volledige rapport staat online: gemeente.groningen.nl/herstel-rivierloop-de-hunze
De Hunze is ‘de slapende prins die we wakker moeten kussen’
Het programma 1 Vandaag maakte een reportage over de loop van de Hunze. Directeur van Het Groninger Landschap Marco Glastra en Tamara Ekamper van de gemeente Groningen vertellen:
Ooit zorgde de rivier de Hunze voor welvaart in Groningen. Nu moet die ervoor zorgen dat de stad leefbaar blijft. Maar daar is nog wel wat herstel voor nodig. “Het is een verhaal van hoop, dat je zo’n rivier weer kunt activeren. Hij was volledig rechtgetrokken en grote delen zijn nu weer aan het meanderen.”
Het enthousiasme van directeur Marco Glastra van natuurbeheerder Het Groninger Landschap kent geen grenzen. Hij is dan ook al tientallen jaren met de Hunze bezig. De eerste stappen voor herstel van de rivier werden gezet na het extreem hoge water in 1995. “Het Drentse landschap kwam met het idee om het beekdal te herstellen. Ik heb toen naar de mogelijkheden gekeken voor natuurherstel in het Hunzedal”, vertelt Glastra. De natuur profiteert ervan dat de Hunze meer ruimte krijgt en natte en droge periodes worden beter opgevangen. Vroeger werd de Hunze gebruikt om Drents veen te vervoeren via de stad Groningen naar de Waddenzee. “De rivier speelde daarmee een belangrijke rol in de ontwikkeling van de stad”, vertelt Glastra. “Het was de toegang naar de zee en het achterland met het veengebied. Toen zijn er kanalen gekomen en is de Hunze verdwenen.” Wat Glastra betreft gaat de Hunze opnieuw door Groningse hoofdstad stromen. “De grote uitdaging is om die weer door de stad te laten stromen en aan te sluiten op het Reitdiep (een diep van de stad Groningen naar het Lauwersmeer, red.). Dan kun je het Reitdiep meer laten kronkelen.” Tamara Ekamper van de gemeente Groningen is het eens met Glastra: “Het terugbrengen van de Hunze staat al heel lang op ons verlanglijstje”, vertelt de projectleider duurzaamheid, die nauw betrokken is bij de projecten.
Het terugbrengen van de rivier moet twee natuurgebieden aan de noord- en zuidkant van de stad verbinden. Dat heeft voordelen voor de inwoners van de stad. “We willen de mensen een langgerekt park geven, dat bijdraagt aan de afkoeling als het warm is”, zegt Ekamper. “Tegelijkertijd kun je bij regenbuien het regenwater opvangen en bewaren, waardoor je ook bij droogte nog water voor handen hebt.” Het gemeentebestuur van Groningen heeft vlak voor de zomer van 2023 besloten dat de stad er de komende jaren mee aan de slag gaat. Dat betekent niet dat er tientallen miljoenen euro’s worden uitgetrokken om alles op z’n kop te zetten. Nee, langzaam maar zeker moet de Hunze weer door de stad gaan vloeien. “De stad gaat nog wel een paar keer op de kop”, denkt gemeenteambtenaar Ekamper. “Er lopen nu al een paar projecten. Elke keer als er een stukje stad verbouwd wordt dat langs of door de Hunze loopt, brengen we daar de Hunze terug. Er is nog geen tijdspad, maar de inschatting is dat het gaat over 30 tot 40 jaar.”
Glastra: “Het is nu weer een natuurlijke rivier. Dat levert spectaculaire natuur op. In het beekdal groeien weer planten, orchideeën zelfs. Eerst waren daar aardappelakkers.” De stip op de horizon voor het herstel van de Hunze is 2030, maar Glastra weet ook dat het in de stad een kwestie is van de lange adem. “Geduld is wel handig, anders wordt het ontzettend duur. Dit past heel goed in de verbouwing van Nederland, waar 24 miljard euro voor is. Het zorgt voor ruimte voor boeren en klimaatverandering.” Video: Van gletsjerrivier tot modderstroom – De Hunze is ‘de slapende prins die we wakker moeten kussen
Foto: De oude loop van De Hunze achter langs de Ulgersmaweg vanaf de Gerrit Krolbrug rechts op de foto.
